Wat is decubitus?

Decubitus (doorliggen) is een beschadiging van de huid door een slechte bloeddoorstroming, die ontstaan door langdurige druk op plaastsen waar de huid dicht bij het onderliggend bot zit. Decubitus kan in verschillende vormen voorkomen, van mild tot ernstig. Iedereen die veel in bed ligt of in een (rol)stoel zit, kan decubitus krijgen. De kans op decubitus wordt groter wanneer door de ziekte of handicap van de cliënt, de zenuwen niet meer of niet meer voldoende reageren op pijnprikkels.

 

Decubitus heeft meerdere stadiums:

  • Stadium I:
      • Het allereerste begin van decubitus wordt gekenmerkt door een rode vlek op de huid. Belangrijk is dat de roodheid niet kortstondig verdwijnt als met de vinger druk op de huid wordt uitgeoefend. Hoewel het nog niet duidelijk zichtbaar is, is in dit stadium al veel schade toegebracht aan het huidweefsel.

 

  • Stadium II:
      • In dit stadium wordt de eerste ernstige schade zichtbaar. Deze bestaat meestal uit een met bloederig vocht gevulde blaar of een droge, zwart gekleurde opperhuid. Ook kunnen in dit stadium zeer oppervlakkige zweren ontstaan. Belangrijk is dat in dit stadium alleen de opperhuid en een deel van de lederhuid in het decubitusproces betrokken zijn.

 

  • Stadium III:
      • Nu is de gehele dikte van de huid afgestorven en vaak ook een deel van het onderhuidse vetweefsel. Er bestaat nu dus een diepe zweer. De spieren onder de huid zijn echter nog niet door de decubitus aangetast. Het afgestorven huidweefsel is geel of zwart van kleur.

 

  • Stadium IV:
      • In dit stadium is er ook sprake van aantasting van de spierweefsels. Er zijn nu zeer diepe wonden ontstaan (Dit kan centimeters diep zijn). Vaak is de zweer veel groter dan op het eerste gezicht lijkt. Er is dan sprake van holtevorming en ondermijning van de huid. Een gat in de huid van enkele centimeters kan soms de toegang zijn tot een vele centimeters grote holte die tot ver onder de huidrandne van de zichtbare opening doorloopt.

 

Decubitus stadia

 

Oorzaken van decubitus: 

Decubitus treedt vooral op in situaties waarin mensen langdurige bedrust moeten houden of om anderen redenen zeer lang in een houding blijven liggen of zitten. De decubitus treedt op waar de huid over een relatief naar buiten stekend deel van het bottenstelsel ligt. Bij langdurig 'mangelen' van de huid tussen het bot en het bed ontstaat plaatselijk zuurstoftekort in de huid en het onderhuidse bindweefsel. Als deze toestand langer bestaat gaat het weefsel dood: dit noemt men necrose. Het dode huidweefsel en onderliggende bindweefsel verdwijnt en een (vaak diepe) wond is het gevolg. Een dergelijke wond wordt een ulcus (zweer) genoemd.  

 

Het komt vooral voor op:

      • De hielen
      • Heupen
      • Onderrug en billen
      • De voeten
      • De enkels
      • De ellebogen
      • Achterhoofd en oren
      • Schouders
      • Binnenkant van de knieën

Voorkomende plekken

 

Normaal geeft het lichaam een pijnprikkel af wanneer de huid een zuurstoftekort heeft, hierdoor verandert de cliënt dan van houding en voorkom je doorliggen. In sommige gevallen doet de cliënt dit niet, bijvoorbeeld wanneer de cliënt:

      • In coma ligt.
      • Geen pijn meer voelt door zenuwschade.
      • Te zwak is om zich om te draaien.
      • Een verlaagd geestelijk bewustzijn heeft.

 

Gevolgen van decubites:

      • Er kan bloedvergiftiging ontstaan doordat bacteriën gemakkelijk de bloedbaan kunnen bereiken. Dit is een elvensbedreigende complicatie bij decubitus, vooral bij mensen met een verlaagde weerstand.
      • Bacteriën kunnen het onderliggende bot infecteren, dit kan leiden tot verlies van bepaalde botstructuren.
      • Ernstige huidbeschadiging.
      • Beïnvloedt de kwaliteit van leven ongunstig.
      • Gewrichten kunnen aangetast worden.
      • Kan leiden tot overlijden van een cliënt.
      • Veroorzaakt pijnlijke wonden.
      • Verminderd bewegingsvrijheid.
      • Sociaal isolement, onder andere veroorzaakt door sterke wondgeur.

 

Advies begeleiding voor de MZ-er:

  • Lichamelijk:
      • Laat de patiënt veel bewegen of teminste steeds een andere lighouding aan nemen.
      • Zorg voor goede voeding. Een dieët kan heel goed werken tegen doorligplekken. Dus je kan een dieëtist inschakkelen. 
      • Zorg tijdig voor een adequaat "anti-decubitus matras".
      • Controleer de huid van de patiënt één keer per dag als het langdurige bedrust nodig heeft.
      • Houdt de huid schoon maar was niet te vaak dit kan de huid uitdrogen.
      • Zorg ervoor dat de huid niet uitdroogd dus niet gaat schilveren je kan hiervoor bijvoorbeeld een lotion of vasaline gebruiken.
      • Was de huid met lauw water dit zorgt ervoor dat de huidcellen minder snel verloren gaan of kapot.
      • Maak de huid goed schoon na contact met uitwerpselen of urine.
      • Zorg er voor dat je cliënt genoeg drinkt. 
      • Ligt een arts in.
      • Zorg voor een glade onderlaag.
      • Laat de cliënt regelmatig zijn benen en armen bewegen.
      • Leg een kussen tussen de knieën en enkels ook sokken kunnen beschadigingen aan de voeten voorkomen.
      • Doe soepele kleding aan bij de cliënt met voorkeur een gladde zachte stof.
      • Als de cliënt veel pijn heeft geef hem/haar een pijnstiller.
      • Zorg voor een wondbehandeling. 

Door u regelmatig in bed om te draaien voorkomt u dat de druk van uw lichaamsgewicht steeds door dezelfde plaatsen wordt opgevangen.

Wissel af van rug naar zijligging en zo mogelijk buikligging. Wissel minstens iedere vier uur.

 

Wanneer u in bed de hoofdsteun hoger zet, zorg dan ook dat de benen hoger komen te liggen. Zo zakt de cliënt niet onderuit.

Zet de hoofdsteun zo weinig en zo kort mogelijk omhoog om druk op de stuit te minimaliseren.

laat de cliënt, als dit mogelijk is, nooit op een lichaamsdeel liggen dat nog rood is omdat de cliënt er al eens eerder op gelegen heeft of waar een doorligplek aanwezig is.

 

Om de druk op de hielen weg te nemen kunt u een (hoofd)kussen onder de kuiten leggen. Zorg dat de knie goed ondersteund wordt.

 

  • Sociaal:
      • Zorg voor de cliënt contact met de buitenwereld. Ze zonderen zich vaak af omdat ze zich schamen. Maar licht bijvoorbeeld de familie in en vraag of ze vaker willen langs komen. Dit doet de cliënt vaak ook minder denken aan de klachten.
      • Stimuleer de cliënt om mee te doen aan activiteiten die mogelijk zijn voor hem/haar. Dit is goed voor de cliënt omdat je hem/haar even afleid maar het is ook goed dat hij/zij in beweging is.

 

  • Psychisch:
      • Zorg voor rust bij de cliënt voorkom stress.
      • Steun je cliënt dit maakt de klachten dragelijker.
      • Maak het probleem bespreekbaar met je cliënt en leg uit wat je samen met je cliënt er aan gaat doen.
      • Zorgen dat de patiënt niet in de knoop raakt met zichzelf aangezien hij of zij nu eventjes niks kan en vooral moet uitzieken. 

 

 

Websites: 

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/103855-decubituswonden.html

http://www.huidinfo.nl/decubitus.html

www.search.ask.com/?gct=hp&o=APN10644A&qrsc=2871&l=dis&sver=3&apn_ptnrs=^AG5&dateOfInstall=2015-04-02&d=533_100&v=1.1_670google

http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/decubitus/item41937

https://www.decubitusozl.nl/webpage.php?page=5&group=0

https://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/zob2/Decubitus_doorliggen_drukplek/paginas/default.aspx

http://www.erasmusmc.nl/cs-patientenzorg/2419534/2419540/208713/208773/6167062-09_12iHoeudoorligwonden

http://www.effectieveouderenzorg.nl/Portals/0/PDF/Toolkit%2026-03-2012/Toolkit%20decubitus.pdf

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.

De zorgspecialist voor jou op gebied van bedcomplicaties.

Maak jouw eigen website met JouwWeb